Op haar 17e, na een nachtdienst bij de PTT in Rotterdam, loopt Manja helemaal van slag in het donker naar huis. Ze is verliefd op een collega, maar die blijkt ook een ander te hebben. Opeens voelt ze zich niet goed en zakt in elkaar. In het ziekenhuis zien ze dat haar hartspier te dik is en niet goed pompt. Dat betekent een leven met snel moe zijn, benauwdheid en pijn op de borst.
Hartzeer en liefde
Ze krijgt een rustige baan bij de PTT in Vlaardingen. Te rustig. Ze trouwt, verhuist naar Den Haag en werkt parttime bij modehuis Gerzon. Na haar scheiding keert ze terug naar Vlaardingen. Daar gaat ze bij het Rotterdams Nieuwsblad in de marketing werken. Dat is weer te druk. Ze krijgt een burn-out en ligt twee maanden in het ziekenhuis voor haar hart. Daarna werkt ze weer bij de krant, maar minder uren. Uiteindelijk wordt ze op haar 42e afgekeurd. Het evenwicht tussen werk en rust blijkt te lastig.
Twaalf jaar eerder, op haar dertigste, ontmoet Manja Erik via een advertentie in de krant. Hij heeft een technische baan bij de gemeente Rotterdam. “Toen ik hem zag, dacht ik gelijk: dat is ‘m. We hebben geen kinderen, maar zijn altijd een team geweest. Ik moedig hem aan en hij brengt mij rust.”
Ziek door zendmasten
Erik heeft een heel ander gezondheidsprobleem: klachten door zendmasten. Zoals fluittonen in z’n oren, steken in z’n benen en hartkloppingen. “Een jaar of tien geleden begon het, toen er 4G, 4G+ en 5G-netwerken kwamen.” Zijn pogingen om zich te beschermen met materialen tegen straling, werken sinds 5G bijna niet meer. Zo maakte hij een speciale folie-kap voor op z’n hoofd en gordijnen van branddeken. “Verhuizen heeft geen zin, want de straling is overal.”
Manja wijst naar de iconen in de kast. Jezus, Ongelovige Thomas, Moeder Teresa… “Die heeft Erik geschilderd. Hij kan prachtig schilderen en leerde snel nadat hij een acrylworkshop van Anneke Noorda in het Vlaardingse wijkcentrum de Hoeve volgde. Maar nu kan hij z’n aandacht er niet meer bijhouden. Ook piano spelen is moeilijk door de fluittonen in z’n oren. Soms is de straling zo sterk dat hij het in z’n been voelt. Alsof het pedaal van de piano door z’n been gaat.”
Positieve gezondheid
Ik vraag Erik en Manja hoe ze denken over Positieve Gezondheid. Het idee dat je je beter kunt voelen bij ziekte door aandacht te besteden aan bijvoorbeeld hobby’s, sociale contacten en zingeving. Erik antwoordt: “Ik heb veel hobby’s, fiets elke dag naar natuurgebied De Broekpolder. En het helpt om contact te hebben met mensen die hetzelfde hebben. Maar toch, zo simpel is het niet.” Manja vult aan: “Er zijn vrienden en familie die ons hebben laten vallen. Ze denken dat Erik gek is geworden.”
Wat het nog ingewikkelder maakt, is dat Manja drie jaar geleden borstkanker kreeg. Door de behandeling heeft ze nog steeds pijn in haar rechterarm. Ook voelt ze zich soms misselijk, slaapt ze slecht en heeft ze wisselende stemmingen door de medicijnen tegen uitzaaiingen. En daarvoor was ze drie jaar depressief. Dat kwam door de medicijnen voor haar burn-out. Die had ze te lang gebruikt omdat ze ook hielpen bij haar hartproblemen.
Ik heb genoeg hobby's maar zo simpel is het niet
Hoewel ze veel steun vinden bij elkaar, zijn Erik en Manja ook blij met de hulp via Rogplus. Eerst kregen ze hulp bij schoonmaken, maar nu doet Erik alles weer zelf. “Anders heb ik helemaal het gevoel dat ik niet meer meedoe.” Manja is ook blij met het vervoer van ievo. “Het is ideaal,” zegt ze, “en je hebt altijd een gezellig praatje in de auto. De chauffeurs zijn erg vriendelijk. Een gewone taxi is te duur, dan kan ik nergens heen.”
Aan verhalen geen gebrek. Haar eerdere werk bij het Rotterdams Nieuwsblad maakte Manja enthousiast om boeken te schrijven. “Het is eigenlijk een uit de hand gelopen hobby.” Ze begon met dagboeken en gedichten en daarna kwamen er boeken. Zoals ‘De Regendruppelprelude’ (verhalen over haar jeugd) en ‘Afdruk als Herinnering’ (haiku’s). Ook deed ze verslag van de stedentrips met Erik in ‘Dolen door dertien metropolen’. En ze schreef voor tijdschriften zoals Libelle, HP De Tijd en OPZIJ. Verder gaf ze regelmatig lezingen.
Actief in de buurt
Hoewel Manja en Erik zich niet meer zo fit voelen om ver te reizen, blijven ze actief in de buurt. Manja doet elke dag aan yoga en is lid van een creaclub. Ook heeft ze veel vriendinnen. En laatst gingen ze bijvoorbeeld nog samen naar een hotelletje in Katwijk.
Manja sluit af met een waardevolle tip: “Frisse lucht halen, afleiding zoeken en iemand hebben om mee te praten, dat is het belangrijkst. En af en toe iets aardigs doen voor een ander.” Ze geeft me een zelfgemaakt katoenen envelop-tasje. Het is versierd met een prachtig geborduurde bloem, een vlinder en een hartje.
Rogplus magazine december 2023